Ontwikkeling en uitvoering van beleid: gebrek aan interne samenhang

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam wil dat de stad gemengd is. Ze wil dat mensen hier ongeacht hun inkomen, gezinssamenstelling, leeftijd en achtergrond prettig kunnen samenleven. In De gemengde stad onderzochten we hoe gemengd Amsterdam en haar inwoners wilden zijn, hoe gemengd de hoofdstad in 2019 was, en hoe de ontwikkelingen in de stad hierbij pasten. De gemengde stad was het publieksonderzoek van 2019.

De resultaten in 2020
Onze hoofdconclusie is dat er in Amsterdam geen integraal en expliciet beleid is opgesteld om de fysiek ruimtelijke menging van bewoners te waarborgen. Er zijn geen extreme concentraties van bevolkingsgroepen. Maar onze meer nauwkeurige analyses op het niveau van buurten en wijken laten wel concentraties zien. Bij het verzamelen van informatie over de gemengdheid is de gemeente zich onvoldoende bewust van het effect van de keuze voor een bepaald schaalniveau. Problemen op buurtniveau, zoals concentraties van kwetsbare personen, worden echter onzichtbaar als je alleen maar kijkt op het niveau van een gebied.

Over het onderzoek
Het Amsterdamse armoedebeleid kent een groot aantal maatregelen die betrekking hebben op verschillende doelgroepen. In Armoedebeleid en de impact op kinderen onderzoeken we op welke wijze het armoedebeleid van de gemeente Amsterdam bijdraagt aan het meedoen van alle Amsterdammers, ongeacht de dikte van de portemonnee. Daarbij willen we inzichtelijk maken wie wel en wie niet profiteren van het gemeentelijke armoedebeleid en de intensivering daarvan. Verder willen we zicht krijgen op de impact van enkele op kinderen gerichte maatregelen op het goed mee kunnen doen in de maatschappij.

De resultaten in 2017
We concluderen dat de kindregelingen positieve effecten hebben op kinderen. De Scholierenvergoeding in combinatie met de Stadspas laat een positief effect zien op de schoolprestaties van leerlingen. We zijn kritisch op de toegevoegde waarde van de PC-regeling. Ook zien we voor minimakinderen enkele knelpunten rond het diplomazwemmen. Verder constateren we dat er veel minder extra geld bij de minima is terechtgekomen door gebrek aan regie en overzicht dan in het coalitieakkoord werd beoogd.

Over het onderzoek
De discussie over externe inhuur en de wens tot regulering speelt bij verschillende gemeenten. Dit geldt ook voor Amsterdam. Regulering is lastig omdat gemeenten te maken hebben met meer taken, terwijl er ook een streven is naar compacte en flexibele organisaties. Bij veel gemeenten is er ook met een mismatch tussen personeelsvraag en –aanbod door uitstroom van ervaren medewerkers, vacaturestops en een lage interne doorstroom. Door deze ontwikkelingen en de publieke en politieke aandacht voor externe inhuur wordt de bestuurlijke afweging om al dan niet in te huren complex. Met Inhuur met beleid wilden we inzichtelijk maken hoe het gemeentebestuur handelt op het gebied van externe inhuur.

Resultaten in 2017
De hoofdconclusie is dat in de gemeente Amsterdam nog geen sprake is van integraal en samenhangend inhuurbeleid. Het huidige beleid is te typeren als onvolkomen, complex en warrig. We doen vijf aanbevelingen om het beleid te verbeteren. En om een adequate informatievoorziening te realiseren, zodat in de toekomst doelmatige en doeltreffende inhuur wel mogelijk is, en kan worden gecontroleerd.

Over het onderzoek
In Drukte en leefbaarheid in de stad wilden we nagaan hoe de gemeente omging met de spanning tussen leefbaarheid en de groei van bezoekers aan de stad. Deden het college en de bestuurscommissies voldoende om de balans tussen leefbaarheid en toegenomen drukte in de stad te bewaken? Drukte en leefbaarheid in de stad was het publieksonderzoek van 2016.

De resultaten in 2016
De gemeente heeft zeker veel aandacht voor het leefbaar houden van de stad ondanks de toenemende drukte. Maar de gemeente schiet ook op een aantal punten tekort. Zo zijn haar doelen zijn niet helder en sluiten nieuwe plannen onvoldoende aan op het bestaande beleid. Ook wordt de kennis van de burgers niet echt gebruikt. Tot slot concluderen we dat de organisatie rond het programma Stad in Balans beter kon.

Over het onderzoek
Met de decentralisaties op het gebied van jeugd, zorg en werk zijn gemeenten per 2015 verantwoordelijk geworden voor nieuwe taken en doelgroepen. Naar aanleiding van de verkenning Vernieuwing van het sociaal domein (2013) besloten we de voorbereiding en invoering van drie decentralisaties te monitoren. Mantelzorgondersteuning maakt daar deel van uit.

De resultaten in 2016
De belangrijkste conclusie is dat er binnen de gemeente Amsterdam veel gebeurt op het gebied van mantelzorgondersteuning, maar dat het mist aan richting en overzicht. Doelen zijn niet helder geformuleerd, het is lastig om greep te houden op de ingezette activiteiten en met name het beschikbare budget van de stadsdelen is onvoldoende transparant. Daarnaast bestaat er geen stadsbreed inzicht in geleverde prestaties en resultaten. Daardoor kan de effectiviteit van het gehele mantelzorgbeleid alleen worden beoordeeld op grond van een vierjaarlijkse steekproef. Ten slotte concluderen we dat er meer maatwerk nodig is bij het aanbieden van ondersteuning voor de mantelzorgers.

Over het onderzoek
In 2014 onderzochten we de gemeentelijke subsidieorganisatie. Daarbij zijn we nagegaan in hoeverre zaken in opzet goed zijn geregeld. Reden hiervoor is de wens van zowel de gemeenteraad als het college om de subsidies efficiënter te besteden. In het onderzoek hebben we beoordeeld of de gemeente over een goed juridisch kader beschikt. Ook bekeken in hoeverre de gemeente een heldere visie heeft op het subsidie-instrument.

De resultaten in 2014
De gemeentelijke subsidieorganisatie zat in 2014 in een veranderingsproces. Om de interne efficiëntie te vergroten werd een stedelijk subsidiebureau opgericht en stelde de gemeenteraad de Algemene Subsidieverordening Amsterdam (ASA 2013) vast. We concluderen dat de gemeente formeel onvoldoende onderzoeksmogelijkheden heeft om de doelmatigheid en doeltreffendheid van subsidies te controleren. Verder zien we dat de gemeente nog veel processen moet uitwerken in instructies. Ook ontbreekt een samenhangend visiedocument waarin staat wanneer de gemeente het subsidie-instrument inzet, hoe zij de subsidies controleert en bijstuurt en hoe zij borgt dat subsidieregelingen periodiek worden geëvalueerd. Dit onderzoek heeft een vervolg gekregen met nader onderzoek naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van enkele specifieke subsidies.

Over het onderzoek
Jaarlijks innen de Amsterdamse stadsdelen grote bedragen aan fiscale parkeeropbrengsten. Daarvan is in 2012 ongeveer € 62 miljoen beschikbaar voor de stadsdelen om hun eigen parkeer-, verkeer- en vervoerbeleid nader vorm te geven. Maar wat willen de verschillende stadsdelen precies bereiken met hun parkeerbeleid? En hangt het beleid van de verschillende stadsdelen met elkaar samen? Dat onderzochten we in Parkeren in Amsterdam.

De resultaten in 2013
Het parkeerbeleid van de stadsdelen in de gemeente Amsterdam is weinig concreet geformuleerd. Hierdoor is achteraf moeilijk vast te stellen of het beleid effectief is geweest. Daarnaast is er over het algemeen weinig aandacht voor samenhang tussen het parkeerbeleid van de verschillende stadsdelen.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam onderneemt veel activiteiten waarvan gedetineerden baat kunnen hebben bij terugkomst in de samenleving. Hoewel de Top600-aanpak wellicht de meest bekende is, heeft Amsterdam ook een reguliere aanpak die gebaseerd is op landelijke afspraken. Door de voortdurende politieke en maatschappelijke belangstelling voor veiligheid en het voorkomen van recidive, besloten we hier een onderzoek naar uit te voeren.

De resultaten in 2013
We concluderen dat een helder integraal beleidskader en bijbehorend budget ontbreekt, en dat de samenhang onduidelijk is tussen het reguliere nazorgbeleid, het bestaand beleid voor bijzondere doelgroepen en de algemene voorzieningen. De huidige nazorg kan dus beter.