Samenwerking en participatie: informatie beperkt gedeeld

Samenwerking en participatie


Over het thema Samenwerking en participatie
Er is maar een beperkt aantal beleidsterreinen waar een gemeente volledig zelf over gaat. In de meeste gevallen zijn andere overheden, maatschappelijke actoren of private partijen eveneens op het beleidsveld actief. Dat vraagt om samenwerking en netwerksturing. Daarnaast participeren burgers in toenemende mate in zowel beleidsvorming als in de uitvoering van beleid. Op het vlak van samenwerking en participatie blijken zich regelmatig problemen voor te doen. Het uitwisselen van informatie en afstemmen van verwachtingen blijkt lastig en verantwoordelijkheden zijn diffuus waardoor regie ontbreekt en taken niet worden uitgevoerd.

Informatie beperkt gedeeld

Wat is het probleem?

Elke partij in een samenwerkingsverband heeft vaak zijn eigen informatie. Idealiter wordt deze informatie met elkaar gedeeld. In de praktijk komt het voor dat niemand het totaaloverzicht heeft. Of dat de gemeente voor sturing op en controle van een ingeschakelde partij afhankelijk is van informatie van juist die partij. Dat maakt gemeentelijke beleidsvorming en verantwoording lastig.

Hoe kan het beter?

  • Leg uitgangspunten voor samenwerking met derden vast en besteed daarbij expliciet aandacht aan de wijze waarop publieke middelen publiek kunnen worden verantwoord.
  • Versterk de positie van de gemeenteraad door afspraken te maken met samenwerkingspartners over frequentie en inhoud van de gewenste informatievoorziening.
  • Zorg voor passende betrokkenheid van (eind)verantwoordelijke bestuurders en bewustzijn van het risico op te eenzijdige informatievoorziening.
  • Breng de raad in positie door adequate informatie te verstrekken over het functioneren van verbonden partijen.

Projecten

Gemeentelijke rioolwatertaken (2021). Het gemeentelijke archief is niet op orde en er is sprake van informatieasymmetrie waardoor de gemeente afhankelijk is van Waternet. Ook is specifieke kennis en kunde ondergebracht bij Waternet, wat de afhankelijkheidspositie vergroot.

Brandweerzorg in de Amsterdamse Haven (2018). Relevante informatie van de Veiligheidsregio is weliswaar openbaar, maar niet toegankelijk via de website.

Grip op Westpoort Warmte (2018). De gemeente heeft een kennisachterstand ten opzichte van Nuon. Onder het mom van vertrouwelijkheid van informatie worden belangrijke risico’s niet met de raad gedeeld en maken daarmee ten onrechte geen onderdeel uit van het besluitvormingsproces.

Wachten op opvang (2017). De diverse gemeentelijke diensten en betrokken partijen werken met verschillende informatiesystemen, zonder dat er aansluitingen gerealiseerd zijn.

Glasvezel (2015). De PPS constructie maakt het lastig om publieke verantwoording af te leggen over de middelen die de gemeente aan het glasvezelproject besteedt en de resultaten die daarmee worden behaald. De gemeenteraad wordt in onvoldoende mate periodiek geïnformeerd over de risico’s die de gemeente loopt bij de vertraagde aanleg.

Nazorg aan gedetineerden (2013). De informatie-uitwisseling tussen de Penitentiaire Inrichtingen en de gemeente was gebrekkig. Dit verloopt zowel bij deze inrichtingen als de gemeente niet goed. Hierdoor kon geen goede nazorg geboden worden op het gebied van zorg en schulden.

Toezicht op de voorscholen (2012). De informatie-uitwisseling tussen DMO en de GGD was niet goed waardoor de GGD niet beschikte over een actuele lijst met erkende voorscholen. Als gevolg hiervan zijn niet alle voorscholen door de GGD inspecteurs bezocht.

Totaal: 7
2021

Gemeentelijke rioolwatertaken: inrichting

  • Bestuur en ondersteuning
  • Deelnemingen en samenwerking
  • Riolering
  • Volksgezondheid en milieu

Gemeentelijke rioolwatertaken: inrichting

Over het onderzoek
Het riool heeft een belangrijke rol in onze samenleving. De gemeente Amsterdam is verantwoordelijk voor een goede werking van het riool en laat de uitvoering en het beheer ervan over aan Waternet. In dit eerste deelonderzoek naar de gemeentelijke rioolwatertaken onderzochten we de inrichting en aansturing van de gemeentelijke rioolwatertaken. De centrale vraag is: in hoeverre voeren de verschillende partijen de gemeentelijke rioolwatertaken in Amsterdam adequaat uit?

De resultaten in 2021
Op hoofdlijnen werkt de huidige inrichting naar behoren. Over het ontwerp is goed nagedacht. En de gemeente, AGV en Waternet zijn tevreden. We vinden wel dat de inrichting heroverwogen moet worden. Deze is sinds de oprichting in 1997 vrijwel niet veranderd. Door het succes van de samenwerking zijn belangrijke punten uit het oog verloren. Er zijn geen evaluaties, heroverwegingen en herijkingen geweest. Hierdoor is de toekomstbestendigheid van de inrichting in gevaar gekomen. Dit resulteert in incidenten en problemen. Ook is er sprake van een gebrek aan professioneel-kritische houding van het stichtingsbestuur naar de directie toe.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina
2018

Brandweerzorg in de Amsterdamse haven

  • Bestuur en ondersteuning
  • Deelnemingen en samenwerking
  • Veiligheid
  • Veiligheid

Brandweerzorg in de Amsterdamse haven

Over het onderzoek
De haven van Amsterdam heeft een bijzonder risicoprofiel. Dat komt, omdat er veel bedrijven zitten met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Daarom kunnen de gevolgen van een brand in de Amsterdamse haven een grote impact hebben. Daarnaast blijkt de brandweer niet altijd binnen de wettelijke norm van 8 minuten aanwezig te kunnen zijn. In Brandweerzorg in de Amsterdamse haven onderzochten we de risico’s in de haven: in hoeverre is de brandweerzorg in de Amsterdamse haven (gezien de risico’s) adequaat? En wordt de gemeenteraad hierbij betrokken?

De resultaten in 2018
De brandweer heeft de afgelopen jaren veel maatregelen genomen om de risico’s in de haven te beheersen. Bij de uitvoering zijn echter nog de nodige tekortkomingen. De gemeenteraad krijgt alle informatie over brandweerzorg die het college verplicht is om te geven en is voldoende geïnformeerd over de brandweerzorg in de haven. Het kan echter tijdiger, duidelijker en vollediger. De Amsterdamse gemeenteraad stelt redelijk vaak vragen, ook over de brandweerzorg in de haven. De jaarstukken van de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland krijgen daarbij echter weinig aandacht, terwijl die wel relevante informatie bevatten.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina
2018

Grip op Westpoort Warmte

  • Bestuur en ondersteuning
  • Deelnemingen en samenwerking
  • Economie
  • Economie
  • Ruimtelijke ordening
  • Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Grip op Westpoort Warmte

Over het onderzoek
Amsterdam wil bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen van Parijs door de warmtevoorziening in de stad te verduurzamen. Er zijn al vanaf de negentiger jaren twee grote warmtenetten in de stad. Het grootste netwerk is in bezit van Nuon Warmte en het kleine westelijk netwerk is eigendom van Westpoort Warmte. In Grip op Westpoort Warmte onderzochten we de wijze waarop de gemeente Amsterdam sturing gaf aan en verantwoording aflegde over Westpoort Warmte B.V.

De resultaten in 2018
Er zijn verschillende gebiedsuitbreidingen geweest. Bij elke gebiedsuitbreiding moeten de oorspronkelijke afspraken worden aangepast. Dat gebeurt slordig of niet. Daarnaast is de structuur van WPW na oprichting niet meer gewijzigd. Daarom is de structuur nu complex en gedateerd. Tot slot wordt de kennisachterstand over WPW bij de gemeente steeds groter: belangrijke risico’s worden niet gedeeld met de raad. En deze risico’s worden daarom niet betrokken bij het besluitvormingsproces.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina
2017

Wachten op opvang

  • Sociaal domein
  • Wmo en zorg

Wachten op opvang

Over het onderzoek
In Wachten op opvang onderzochten we twee opvangketens: opvang van dak- en thuisloze (maatschappelijke opvang) en beschermd wonen. In Amsterdam hebben in 2016 ten minste 1.612 daklozen zich gemeld bij de gemeente om toegang te krijgen tot maatschappelijke opvang. Voor beschermd wonen meldden hulpverleners 1.246 cliënten aan. Niet iedereen die zich meldt krijgt ook toegang tot opvang. En als is besloten dat cliënten recht hebben op opvang, moeten zij in de praktijk vaak wachten op een plaats in een voorziening. We onderzochten in hoeverre het gemeentebestuur een adequate toegang realiseerde tot de opvang voor (dreigend) dak- en thuislozen. En in hoeverre dit bestuur in voldoende mate de belemmeringen wegnam om uit de opvangketen in-, door- en uit te stromen.

De resultaten in 2017
Het college spant zich in om de maatschappelijke opvang en het beschermd wonen op passende en integrale wijze te bieden aan iedereen die daar recht op heeft. In 2016 werden ruim 3.500 mensen opgevangen. Toch is het voor daklozen en mensen met een psychiatrische problematiek niet eenvoudig om een opvangplaats te krijgen die past bij hun situatie. Het toegangsproces is complex en door gebrek aan opvangplaatsen moeten zij gemiddeld een jaar wachten. Verandert hun situatie op enig moment nadat ze geplaatst zijn, dan worden cliënten opnieuw op een wachtlijst gezet. Het college heeft geen zicht op de effectiviteit van de ondersteuning en door het vele wachten en de tekortschietende ondersteuning wordt de zorg nodeloos duur en kunnen mensen hun situatie niet verbeteren.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina G4-brief Maatschappelijke opvang
2015

Glasvezel in Amsterdam

  • Bestuur en ondersteuning
  • Deelnemingen en samenwerking
  • Ruimtelijke ordening
  • Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Glasvezel in Amsterdam

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam wil de hele stad zo snel mogelijk voorzien van een fijnmazig glasvezelnet met zo min mogelijk gemeentelijke middelen. Daarom richtte de gemeente met private partijen het bedrijf Glasvezelnet Amsterdam BV (GNA) op. De gemeente Amsterdam ziet de aanleg van glasvezel als een publieke taak waarvoor zij verantwoordelijk is. Ze kan die verantwoordelijkheid op verschillende manieren invullen. Wij onderzochten of er bijstelling nodig is in de manier waarop de gemeente haar publieke taak via GNA uitvoert. En of er meer algemene lessen zijn te trekken over het deelnemingenbeleid.

Resultaten
We concluderen dat voorafgaand aan de start goed is nagedacht over de uitgangspunten van dit samenwerkingsverband met private partners waarmee de aanleg wordt gerealiseerd, maar dat de uitwerking van het beleid hiaten vertoont en de controle op de uitvoering onvoldoende is geweest.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina
2013

Nazorg aan gedetineerden (2013)

  • Sociaal domein
  • Veiligheid
  • Veiligheid
  • Wmo en zorg

Nazorg aan gedetineerden (2013)

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam onderneemt veel activiteiten waarvan gedetineerden baat kunnen hebben bij terugkomst in de samenleving. Hoewel de Top600-aanpak wellicht de meest bekende is, heeft Amsterdam ook een reguliere aanpak die gebaseerd is op landelijke afspraken. Door de voortdurende politieke en maatschappelijke belangstelling voor veiligheid en het voorkomen van recidive, besloten we hier een onderzoek naar uit te voeren.

De resultaten in 2013
We concluderen dat een helder integraal beleidskader en bijbehorend budget ontbreekt, en dat de samenhang onduidelijk is tussen het reguliere nazorgbeleid, het bestaand beleid voor bijzondere doelgroepen en de algemene voorzieningen. De huidige nazorg kan dus beter.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina Nazorg aan gedetineerden (2018)
2012

Toezicht op de voorscholen (2012)

  • Onderwijs
  • Onderwijs
  • Veiligheid
  • Veiligheid

Toezicht op de voorscholen (2012)

Over het onderzoek
In 2012 hoopt de gemeente Amsterdam taalachterstanden bij jonge kinderen definitief tegen te gaan met een speciaal programma voor voorschoolse educatie, gericht op peuters van 2,5 tot 4 jaar. Het toezicht op deze voorscholen is hierbij vooralsnog een relatief onderbelicht aspect. Goed toezicht is nodig om de kwaliteit van de voorscholen te verbeteren. In 2012 hebben wij beperkt onderzoek gedaan naar het gemeentelijk toezicht op de voorscholen in Amsterdam.

De resultaten in 2012
We concluderen dat het toezicht professioneel is. Maar het is in mindere mate onafhankelijk, samenwerkend en transparant. De belangrijkste knelpunten zijn dat het toezicht op de voorscholen nog niet voldoende selectief (risicogestuurd) en slagvaardig is. Dat laatste betekent dat de gemeente niet altijd ingreep en consequenties verbind aan overtredingen bij voorscholen.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.
projectpagina Toezicht op de voorscholen (2016)