Nieuws

2024

Het onderzoeksprogramma 2024 voor Amsterdam is een update van het onderzoeksprogramma 2023. Daarvoor hebben we gekeken of de thema’s uit 2023 nog steeds actueel zijn en of we geen nieuwe belangrijke thema’s of onderwerpen missen. Wij vinden de thema’s uit 2023 nog steeds relevant, maar we voegen er wel een thema aan toe: mobiliteit. Het thema mobiliteit gaat over de bereikbaarheid van Amsterdam voor alle Amsterdammers, bezoekers en bedrijven nu en in de toekomst. Net als bij de andere thema’s in ons onderzoeksprogramma voeren we eerst een verkenning uit voordat we de onderwerpen kiezen die we daadwerkelijk gaan onderzoeken. Met deze uitbreiding met het thema Mobiliteit werken wij in 2024 aan onderzoeken op de volgende thema’s:

  • Klimaat en duurzaamheid
  • Gemeentelijke financiën
  • Afval en reiniging
  • Voorzieningenniveau in een groeiende stad
  • Inrichting en onderhoud openbare ruimte
  • Bestaanszekerheid
  • Mobiliteit (nieuw thema 2024)
  • Kansengelijkheid (horizontaal thema)

 

Meer weten? Lees ons onderzoeksprogramma 2024 voor Amsterdam <hier>

De rekenkamer doet momenteel onderzoek naar de inzameling van grof afval. Wij zijn daarvoor ook benieuwd hoe Amsterdammers aankijken tegen de (verschillende manieren van) inzameling van grof afval, de informatie vanuit de gemeente hierover en de overlast van grof afval op straat. Tussen 20 november 2023 en 7 januari 2024 kon een digitale vragenlijst hierover worden ingevuld. Ruim 3.500 Amsterdammers hebben dit gedaan. We willen alle Amsterdammers die hebben meegewerkt aan ons onze enquête alvast hartelijk danken!

In de komende periode gaan we de antwoorden op de vragenlijst analyseren. De resultaten van de enquête zullen onderdeel uitmaken van ons rapport. Wij verwachten dat het rapport in het voorjaar gepubliceerd zal worden.

2023

De rekenkamer doet op dit moment onafhankelijk onderzoek naar de inzameling van grof afval door de gemeente Amsterdam. Het gaat om spullen die niet in de container of vuilniszak passen, zoals een magnetron, matras of tafel. De meeste Amsterdammers kunnen hun grof afval op een vaste ophaaldag op straat zetten. In sommige gebieden moet hiervoor een afspraak met de gemeente worden gemaakt. Ook kunnen Amsterdammers hun grof afval zelf wegbrengen naar een recyclepunt.
Voor het onderzoek is de rekenkamer benieuwd naar hoe Amsterdammers aankijken tegen de (verschillende manieren van) inzameling van grof afval, de informatie vanuit de gemeente hierover en de ervaren overlast van grof afval op straat.

Wilt u meedoen met de enquête naar grof afval?
De rekenkamer nodigt alle Amsterdammers van harte uit om mee te doen met de enquête over grof afval. We hopen dat u ons wilt helpen met het onderzoek en onze vragenlijst wilt invullen!

Enquête inmiddels gesloten
Deze enquête kon in de periode van 20 november 2023 t/m 7 januari 2024 worden ingevuld. Ruim 3.500 Amsterdammers hebben meegedaan!

De enquête is inmiddels gesloten. U kunt de vragenlijst helaas niet meer invullen.

 

Meer weten over het onderzoek naar grof afval, klik dan hier

De rekenkamer doet onafhankelijk onderzoek naar de inzameling van grof afval door de gemeente Amsterdam. Voor ons onderzoek willen we graag weten wat u als Amsterdammer van de inzameling van grof afval vindt. Het gaat bij grof afval om spullen die niet in de container of vuilniszak passen, zoals een magnetron, matras of tafel. Eind november versturen wij een enquête. Meld u hier aan voor de enquête, en deel daar uw ervaringen en geef uw mening.

Algoritmen zijn regels die een computer volgt bij het maken van berekeningen om een probleem op te lossen of een vraag te beantwoorden. Amsterdam gebruikt veel algoritmen. Bijvoorbeeld om nummerborden te scannen voor parkeercontroles of om de WOZ-waarde van woningen te berekenen. De gemeente wil grip krijgen op algoritmen en algoritmen eerlijker en transparanter maken voor burgers. Om dit te realiseren zijn ambtenaren begin 2022 begonnen met het maken van een beheerskader – een soort handleiding – voor algoritmen. Wij hebben onderzocht of het beheerskader in orde is. En we zijn nagegaan welke lessen er geleerd kunnen worden uit de praktijk. We concluderen dat het beheerskader en de praktijk aandacht hebben voor veel risico’s die verantwoord toepassen van algoritmen in de weg kunnen zitten. We zien ook dat verbeteringen mogelijk en nodig zijn om meer grip te krijgen op algoritmen en om algoritmen eerlijker en transparanter te maken.

Het onderzoek is nu openbaar. Lees de samenvatting op de projectpagina

De gemeente Zaanstad wil tussen 2030 en 2040 klimaatneutraal zijn. Om dit te bereiken moeten onder meer woningen en gebouwen van het gas af. Een alternatief voor verwarming met aardgas is een warmtenet. De gemeente Zaanstad is daarom in 2018 een nieuw en vooruitstrevend project gestart. De gemeente richtte samen met een andere partij Warmtenetwerk Zaanstad B.V. (WNZ) op. Wij onderzochten hoe de gemeente Zaanstad grip houdt op WNZ. We stellen vast dat Zaanstad de eigen regels voor deelnemingen (bedrijven waar de gemeente aandelen in heeft) niet helemaal volgt. Daarnaast zien we dat het voor de gemeente onvoldoende duidelijk is of de duurzaamheidsdoelstellingen met WNZ worden bereikt. Verder kent het toezicht bij WNZ tekortkomingen en worden risico’s waarmee WNZ te maken heeft nog niet goed beheerst. Ook neemt de gemeente een afwachtende houding aan. We geven negen aanbevelingen voor verbetering. Het college vindt de aanbevelingen relevant voor de Zaanse ambities rondom de warmtetransitie. Hoe het college opvolging wil geven aan onze aanbevelingen wordt echter nog niet duidelijk. Daarvoor komt het college in het eerste kwartaal van 2024 met een plan van aanpak.

Het onderzoek is vanaf nu openbaar. Lees het bestuurlijk rapport en de samenvatting op de projectpagina.

De gemeente Amsterdam wil dat betaalbare huurwoningen betaalbaar blijven. Daarvoor maakt de gemeente onder meer afspraken met particuliere eigenaren van nieuwgebouwde betaalbare huurwoningen: ontwikkelaars en investeerders. Sinds 2015 heeft de gemeente voor ruim 7.500 woningen afspraken gemaakt. Deze afspraken gaan over de hoogte van de huur. Ook gaan de afspraken over het niet mogen verkopen van deze huurwoningen. De gemeente houdt in de gaten of eigenaren de gemaakte afspraken nakomen. Maar niet alle gemaakte afspraken zijn in beeld bij de gemeente. Ook is het niet altijd duidelijk wie kijkt of eigenaren zich aan de afspraken houden. Daarnaast hebben ambtenaren die zich hiermee bezig houden ook nog veel andere taken. Het toezicht op het nakomen van de afspraken vinden wij nu in de meeste gevallen voldoende. Maar we maken ons zorgen dat dit in de toekomst verandert. Daarom hebben we advies gegeven voor verbeteringen. Het college van burgemeester en wethouders gaat aan de slag met ons advies.

Het onderzoek is vanaf nu openbaar. Lees het bestuurlijk rapport en de samenvatting op de projectpagina.

De gemeente Amsterdam wil allerlei doelen halen voor de stad. Ze gebruikt indicatoren om te laten zien hoe het daarmee staat. Een van haar doelen is het verminderen van discriminatie in Amsterdam. Wij onderzochten of de begrotingsindicatoren van het antidiscriminatiebeleid bruikbaar zijn. Ons onderzoek is af en staat vanaf vandaag online.

Indicatoren zijn niet bruikbaar genoeg
Uit ons onderzoek blijkt dat de indicatoren van het antidiscriminatiebeleid niet bruikbaar genoeg zijn. In de jaarstukken staan veel foute cijfers en mist er uitleg over de indicatoren. Raadsleden gebruiken de indicatoren bijna niet. Volgens de raadsleden geven de indicatoren weinig informatie over het antidiscriminatiebeleid. Daarom gebruiken raadsleden andere documenten om meer te weten te komen over hoe het gaat met het verminderen van discriminatie in Amsterdam.

Ons advies
Wij raden de gemeente aan om de indicatoren bruikbaarder te maken. Bijvoorbeeld door indicatoren te kiezen die iets zeggen over de doelen en activiteiten van het antidiscriminatiebeleid. En door een vaste manier van werken te ontwikkelen om fouten te voorkomen. Ook adviseren we de gemeente om een goede manier te vinden waarop ze meer uitleg en informatie bij de indicatoren kan geven.

Meer weten? Bekijk de projectpagina, lees onze samenvatting of het bestuurlijk rapport.

De gemeente wil voorkomen dat jeugdigen en ouders in Amsterdam problemen krijgen of dat die erger worden. Daarom vindt zij preventieve hulp belangrijk. Stichting Ouder- en Kindteams Amsterdam (Stichting OKT) biedt deze hulp namens de gemeente. De gemeente Amsterdam ondersteunt de uitvoering van preventieve jeugdhulp minimaal met richting, monitoring en sturing. De uitvoering is kwetsbaar, maar de gemeente heeft dat mogelijk onvoldoende door. De gemeente weet niet wat zij bereikt met de uitvoering van de preventieve opdracht door Stichting OKT. En dus ook niet of het lukt om (het erger worden van) problemen bij jeugdigen en ouders te voorkomen. Toch is de gemeente van plan om de preventieve opdracht van Stichting OKT vanaf 2027 te verzwaren.

Lees meer over dit onderzoek op de projectpagina.

In 2015 onderzochten we het beheer en onderhoud van de bruggen in Amsterdam. In het opvolgingsonderzoek keken we of het college aan de slag is gegaan met onze aanbevelingen uit 2015. We zien dat geen enkele aanbeveling helemaal is uitgevoerd.

Lees het hele onderzoek of de korte publiekssamenvatting op de projectpagina.

In elke gemeente kunnen inwoners klachten indienen. Bijvoorbeeld als zij vinden dat de gemeente niet goed bereikbaar is of niet reageert op een verzoek. Of als zij vinden dat ze niet eerlijk zijn behandeld door een ambtenaar. De gemeente moet deze klacht afhandelen. Hoe gebeurt dat precies in de gemeente Zaanstad? Dat en meer onderzoeken we in Klachtenbehandeling.

Met dit onderzoek doen we mee aan een landelijk vergelijkingsonderzoek van de NVRR. Hierdoor kunnen we de resultaten van de gemeente Zaanstad vergelijken met die van andere gemeenten, provincies en waterschappen. Extern onderzoeksbureau TwynstraGudde doet een groot deel van het onderzoek. Misschien doen we daarna nog een klein verdiepend onderzoek, samen met de ombudsman van de gemeente Zaanstad.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina van het onderzoek.

Het opvolgingsonderzoek is vanaf nu openbaar.

In bijna al onze rapporten doen we aanbevelingen. Dit zijn adviezen waarmee het gemeentebestuur haar manier van werken kan verbeteren. Het college moet de gemeenteraad vertellen hoe hij onze aanbevelingen wil uitvoeren en wanneer. De raad krijgt deze informatie nu onvoldoende. Dat blijkt uit ons onderzoek naar de uitvoering van aanbevelingen van elf rekenkamerrapporten.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina van Het opvolgingsonderzoek.

Update: de sluitingstermijn voor deze vacature is inmiddels verstreken.

Wij zoeken een nieuwe onderzoeker om ons team te versterken. In deze functie zet je je kennis en vaardigheden in op een breed scala aan gemeentelijke beleidsterreinen.

Je werkt in een klein onderzoeksteam onder leiding van een projecteider. Je denkt mee over de aanpak van het onderzoek (onder andere onderzoeksopzet en werkplan). Binnen het onderzoek voer je zelfstandig diverse onderzoeksactiviteiten uit en schrijf je (delen van) rapporten.

Meer lezen? Bekijk de vacature op amsterdam.nl/werkenbij: klik.

Op 17 maart hebben de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies en de rekenkamers van de Metropool Amsterdam en de gemeente Den Haag een brief gestuurd aan het het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Financiën over het rekenkamertoezicht op gemeentelijke accountantsdiensten.

In de brief pleiten wij ervoor in de nieuwe Wet toekomst accountancysector op te nemen dat het toezicht op gemeentelijke accountantsdiensten uitgevoerd wordt door een centrale toezichthouder zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Nu ligt die toezichttaak nog bij gemeentelijke rekenkamers. In het licht van een verwachte toename van het aantal gemeentelijke accountantsdiensten wijzen we erop dat de toezichttaak oneigenlijk is voor rekenkamers. Zowel kennis als middelen zullen voor veel lokale rekenkamers niet toereikend zijn om te voldoen aan de wettelijke vereisten bij het toezicht.

Daarnaast leidt een versnipperd toezicht uitgevoerd door meerdere organisaties tot gebrek aan uniformiteit en continuïteit. Ook al omdat rekenkamers minder toezicht hoeven te houden dan de AFM is dit onwenselijk. In de brief worden de huidige situatie en de verwachte ontwikkelingen met betrekking tot de accountancy voor het gemeentelijke domein beschreven en worden de hiervoor genoemde argumenten om tot een centraal vormgegeven toezicht te komen toegelicht.

Download de brief hier: klik.

Bedrijven die veel energie gebruiken, moeten energiebesparende maatregelen nemen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Dit is de energiebeparingsplicht. In Zaanstad moet de gemeente controleren dat bedrijven de energiebesparende maatregelen ook echt nemen. De gemeente heeft deze controlerende taak uitbesteed aan de omgevingsdienst.

Wij onderzochten of de uitvoering van de energiebesparings- en informatieplicht goed is georganiseerd. Dit blijkt nog niet zo te zijn.

Onvoldoende bijsturing
De gemeente moet bijsturen als de omgevingsdienst vastloopt in haar taken. Uit ons onderzoek blijkt dat de gemeente niet voldoende heeft bijgestuurd. Ook niet toen er tegenvallende resultaten waren.

Te weinig informatie
Daarnaast krijgt de gemeente te weinig informatie van de omgevingsdienst over de uitvoering van het toezicht en de handhaving van de energiebesparingsplicht en de daarmee behaalde resultaten. Daardoor is het bijvoorbeeld niet duidelijk wat de omgevingsdienst precies heeft gedaan voor het geld dat ze heeft gekregen voor toezicht en handhaving en wat er is bereikt. Lees meer informatie over dit onderzoek op de projectpagina.

In dit onderzoek kijken we naar de indicatoren van het antidiscriminatiebeleid van de gemeente Amsterdam.

Het gemeentebestuur vindt het belangrijk om zich in te zetten tegen discriminatie. Het college informeert de gemeenteraad over die inzet met, onder andere, indicatoren. Indicatoren zijn een soort ‘thermometers’ waarmee het college de raad laat weten hoe het ervoor staat. We onderzoeken of de indicatoren van het antidiscriminatiebeleid bijdragen aan de grip van de raad op het beleidsveld.

Zijn de indicatoren begrijpelijk en betrouwbaar? En bieden de indicatoren de informatie die de raad nodig heeft? Deze vragen gaan we beantwoorden in dit onderzoek.

We hebben op 23 februari 2023 de onderzoeksopzet gepubliceerd. We verwachten het onderzoek in juli 2023 af te ronden.

Ga voor meer informatie naar de projectpagina.

Vorig jaar vroegen we aan raadsleden en inwoners van de gemeente Amsterdam waar wij onderzoek naar zouden moeten doen. Hier kwamen mooie suggesties uit en de inwoners deelden ruim 200 ideeën met ons. Ook keken we onder andere naar de plannen van het college. Uit alle input hebben we keuzes gemaakt. Nu is ons onderzoeksprogramma 2023 voor de gemeente Amsterdam openbaar.

Nieuwe onderzoeken
Dit jaar hebben we zes thema’s gekozen waarbinnen we onderzoeken willen uitvoeren. We hebben nog niet gekozen welke onderwerpen we binnen deze thema’s gaan onderzoeken. Eerst gaan we ieder thema verkennen. In een verkenning komen we verschillende onderwerpen tegen, en hieruit kiezen we de onderwerpen die we daadwerkelijk gaan onderzoeken.

In onderstaande lijst staan de zes thema’s. Het zevende thema komt dit jaar bij meerdere onderzoeken terug.

  1. Klimaat en duurzaamheid
  2. Gemeentelijke financiën
  3. Afval en reiniging
  4. Voorzieningenniveau in een groeiende stad
  5. Inrichting en onderhoud openbare ruimte
  6. Bestaanszekerheid
  7. Kansengelijkheid

Lopende onderzoeken
In 2023 gaan we verder met zeven onderzoeken die we in 2022 zijn gestart. Dat zijn:

  1. Preventieve jeugdhulp in Amsterdam
  2. Algoritmen
  3. Beheer en onderhoud bruggen
  4. Gebiedsontwikkeling en betaalbare woningen
  5. Behoud betaalbare woningen. Toezicht op afspraken met private partijen
  6. Opvolgingsonderzoek
  7. Indicatoren discriminatie

Meer weten over onze onderzoeksplannen voor de gemeente Amsterdam? Lees dan onze publiekssamenvatting. Of bekijk het hele programma.

Vandaag publiceerden we het onderzoeksprogramma 2023 van Rekenkamer Zaanstad. Hierin staat wat we dit jaar gaan onderzoeken voor de gemeente Zaanstad. We ronden drie onderzoeken af die in 2022 zijn gestart. We starten ook drie nieuwe onderzoeken. Daarnaast volgen we de financiële ontwikkelingen van de gemeente.

Drie lopende onderzoeken
In 2022 zijn we gestart met drie nieuwe onderzoeken. Deze ronden we af in 2023. Hiervan gaan twee onderzoeken over duurzaamheid. In het eerste onderzoek kijken we naar het toezicht op en handhaving van de energiebesparingsplicht van bedrijven in Zaanstad. Het tweede onderzoek gaat over het Warmtenetwerk Zaanstad. In het derde onderzoek kijken we naar de ondersteuning die de gemeenteraad van Zaanstad krijgt.

Eén doorlopend onderzoek
In juni 2022 zijn we gestart met het volgen van de financiële ontwikkelingen in Zaanstad. Valt ons iets op, dan brengen we dat onder de aandacht van de Zaanse raad. In de zomer evalueren wij deze werkwijze.

Drie nieuwe onderzoeken
Dit jaar starten we met drie nieuwe onderzoeken in Zaanstad. We gaan onderzoek doen naar Sociale Wijkteams, naar klachtenafhandeling en naar de opvolging van de aanbevelingen die wij deden in eerdere onderzoeken.

Wil je meer lezen over de onderzoeken die we in 2023 voor Zaanstad uitvoeren? Lees dan het onderzoeksprogramma.

2022

De gemeente wil dat betaalbare huurwoningen betaalbaar blijven. Daarvoor maakt de gemeente onder meer al jaren afspraken met mensen en bedrijven die betaalbare woningen bouwen en daarna verhuren. Het gaat dan om, bijvoorbeeld, ontwikkelaars en investeerders. Met hen maakt de gemeente afspraken over de hoogte van de huur. Ook maakt de gemeente afspraken over het niet mogen verkopen van de huurwoningen.

Met dit onderzoek willen we de gemeenteraad en burgers een beeld geven van de mate waarin de gemeente grip heeft op deze afspraken. Hiervoor kijken we bijvoorbeeld naar de manieren waarop de gemeente deze afspraken maakt. Maar ook of de gemeente leert van ervaringen uit het verleden. Tot slot kijken we op welke manier de gemeente in de gaten houdt dat de gemaakte afspraken worden nageleefd.

We hebben zojuist de onderzoeksopzet gepubliceerd. We verwachten het onderzoek begin 2023 af te ronden. Ga voor meer informatie naar de projectpagina.

De gemeente vindt het belangrijk om nieuwe plannen en nieuw beleid samen met Amsterdammers te maken. Dit heet participatie. Ambtenaren moeten burgemeester en wethouders goed informeren hoe ze dat hebben gedaan. Wij hebben dit onderzocht. Ons onderzoek is af en vanaf vandaag te lezen.

In ons onderzoek zagen we dat ambtenaren in veel gevallen beschrijven wat ze hebben gedaan aan participatie. Maar wat ze opschrijven is vaak onduidelijk en moeilijk te begrijpen. Ook geven ze regelmatig aan dat er geen participatie is geweest. Dat mag, maar dat moeten ze wel uitleggen. Die uitleg is er vaak niet.

Wij raden de gemeente aan om te kijken hoe participatie in de praktijk werkt. Ook raden wij aan om duidelijk afspraken te maken over hoe participatie moet worden beschreven. Pas dan kan de gemeente goed bewaken dat Amsterdammers voldoende worden betrokken bij het maken van nieuw beleid.

Meer weten? Bekijk de projectpagina, of lees onze samenvatting of het bestuurlijk rapport.

Dit jaar volgen wij in onze monitor financiën de informatie die de Zaanse raad krijgt over de financiën van Zaanstad. Voor deze monitor hebben we de Zaanse begroting voor 2023-2026 bekeken. Daarin viel ons een aantal onderwerpen op. Deze hebben we in een brief voor de raad op een rij gezet. Bij de onderwerpen hebben we voor de raad vraag- en aandachtspunten geformuleerd. Lees hier onze brief.

Het gaat om de volgende onderwerpen:

  1. Omvang van het verwachte begrotingstekort in 2026
  2. Groei van de stad
  3.  Evaluatie transformatiefonds
  4. Vrijval reserves
  5. Stand van zaken renteswaps
  6. Leesbare begroting

Meer lezen? Ga naar de projectpagina van het onderzoek.

In februari publiceerden we het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam (klik). Dit onderzoek wordt op donderdag 29 september behandeld tijdens de commissievergadering Algemene Zaken.

Ter voorbereiding op deze vergadering organiseren we op dinsdag 27 september van 18.30 tot 19.30 uur een digitale technische sessie voor de raadsleden van Amsterdam. Aanmelden kan via info@rekenkamer-amsterdam.nl

Amsterdam heeft te weinig woningen. Er zijn vooral te weinig woningen waarvan de prijs niet te hoog is. Daarom wil de gemeente veel van dit soort woningen bouwen. Amsterdam wil nieuwe woningen ook zoveel mogelijk binnen de bestaande stad bouwen. Daarom worden nieuwe woningen dichter op elkaar gebouwd. Ook worden er woningen gebouwd in gebieden waar al gebouwen staan en gebruikt worden. Bijvoorbeeld door bedrijven.

Wij beginnen een onderzoek naar de ervaringen met het bouwen van betaalbare woningen in dit soort gebieden. Het eerste gebied dat we gaan onderzoeken is de NDSM-werf West in Amsterdam Noord. Later in dit onderzoek zullen we bepalen welke andere gebieden we ook gaan onderzoeken. Na afloop van dit onderzoek willen we lessen trekken voor de toekomstige bouw van woningen in Amsterdam.

We verwachten het onderzoek in 2023 af te ronden.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina.

We doen mee met het landelijke NVRR DoeMee-onderzoek Ondersteuning volksvertegenwoordiging. Aan dit DoeMee-onderzoek doen zeventig overheden mee. Wij richten ons op de gemeente Zaanstad en kijken welke ondersteuning deze gemeenteraad krijgt. We onderzoeken bijvoorbeeld hoe de Zaanse raadsgriffie is samengesteld en welk deel van het budget beschikbaar is voor onderzoek en advies voor de gemeenteraad. Zijn er trainings- en opleidingsmogelijkheden voor de Zaanse raadsleden? En hoeveel geeft de Zaanse raad uit aan zijn eigen ondersteuning? Dit en meer vragen proberen we, in samenwerking met onderzoeksbureau PBLQ, te beantwoorden in Ondersteuning volksvertegenwoordiging.

Lees de brief die we hierover stuurden naar de gemeenteraad van Zaanstad.

In dit onderzoek staat de vraag centraal: in hoeverre is het Amsterdamse beheerskader voor algoritmen toereikend voor een verantwoorde toepassing van algoritmen en welke lessen kunnen getrokken worden over het toepassen van algoritmen in de Amsterdamse praktijk?

Een algoritme is een stappenplan om een doel te bereiken. Een algoritme kan op papier staan. Denk daarbij aan een recept voor een maaltijd. Het kan ook een computerprogramma zijn om problemen mee op te lossen of om vragen te beantwoorden. De gemeente Amsterdam gebruikt algoritmen om met minder ambtenaren sneller te kunnen werken. Zoals bij parkeercontroles of bij het opsporen van illegale vakantieverhuur. Het gebruik van algoritmen ligt gevoelig. Algoritmen kunnen grote invloed hebben op burgers en bedrijven. Er is bijvoorbeeld een risico op de inbreuk van privacy van burgers. En als er vooroordelen in een algoritme zitten, kan het algoritme discrimineren.

We hebben zojuist onze onderzoeksopzet gepubliceerd. We willen het onderzoek publiceren in het tweede kwartaal van 2023.

Vandaag publiceerden we het onderzoeksprogramma 2022 voor de Rekenkamer Amsterdam.

Het onderzoeksprogramma ziet er dit jaar wat anders uit dan in andere jaren. Het heeft nu de vorm van een brief. Hierin staan de onderzoeken die in voorbereiding zijn of al zijn gestart. De brief is daarom een tussenstand van onze onderzoeken in Amsterdam. Alle onderzoeken staan in de lijst hieronder. Wat ook nieuw is, is dat we dit jaar als experiment een paar ‘kleine’ onderzoeken uitvoeren. Als we later dit jaar nieuwe onderzoeken gaan voorbereiden of starten die nog niet op deze lijst staan, dan zetten we dat op onze website.

  • Preventieve jeugdhulp in Amsterdam (gestart)
  • Algoritmen (in voorbereiding)
  • Gebiedsontwikkeling (in voorbereiding)
  • Indicatoren discriminatie (klein, in voorbereiding)
  • Participatieparagraaf (klein, gestart)
  • Opvolgingsonderzoek (in voorbereiding)

De gemeente Amsterdam maakt vaak nieuw(e) plannen, beleid en projecten en wil Amsterdammers hierbij betrekken. Dat heet participatie. De gemeente gebruikt hiervoor de participatieparagraaf. In de participatieparagraaf moet duidelijk staan hoe de gemeente participatie gaat uitvoeren. De participatieparagraaf moedigt aan om na te denken over het betrekken van Amsterdammers bij (het maken van) nieuwe plannen, beleid en projecten. Wij onderzoeken of de participatieparagraaf goed werkt.

We maken de onderzoeksresultaten waarschijnlijk openbaar in het najaar van 2022.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina.

We zijn begonnen met het volgen van de financiële ontwikkelingen in Zaanstad. Dat doen we door financiële stukken te lezen, zoals de jaarstukken en de begroting. Als we iets opvallends zien, delen we dit via brieven met de Zaanse raad. We wijzen de raad dan bijvoorbeeld op aandachtspunten. Of we doen suggesties om extra informatie te vragen.

Vandaag verstuurden we onze eerste brief. Hierin vragen we aandacht voor twee onderwerpen. Deze onderwerpen hangen samen met de verwachte groei van Zaanstad. Het eerste onderwerp gaat over de invloed van de verwachte groei op de gemeentelijke financiën. Het tweede onderwerp gaat over het Transformatiefonds.

Meer over dit onderzoek en de brief staat hier.

Wij zijn een onderzoek gestart naar preventieve jeugdhulp in Amsterdam.

Het Amsterdamse gemeentebestuur vindt preventieve jeugdhulp erg belangrijk, onder meer als noodzakelijk onderdeel van een effectief jeugdhulpstelsel. Op landelijk niveau blijkt dat het voor gemeenten lastig is om een preventief jeugdbeleid goed tot uitvoering te brengen. In Amsterdam heeft de gemeente de Ouder- en Kindteams aangewezen als belangrijke verantwoordelijke partij voor het uitvoeren van preventieve jeugdhulp. In dit onderzoek gaan wij na hoe de Ouder- en Kindteams die taak uitvoeren en waar ze in de praktijk tegenaan lopen. In het bijzonder kijken we hoe de gemeente Amsterdam daar invloed op uitoefent.

Naar verwachting publiceren wij de bevindingen van dit onderzoek in het voorjaar van 2023.

Lees meer over het onderzoek en de onderzoeksopzet op de projectpagina.

Ieder jaar maken we onderzoeksprogramma’s voor de gemeenten Amsterdam en Zaanstad. In de onderzoeksprogramma’s staan de activiteiten die we het betreffende jaar voor de gemeenten zullen uitvoeren. Het onderzoeksprogramma 2022 van Zaanstad is nu openbaar.

In 2022 gaan we voor de gemeente Zaanstad:

  • onderzoeken uitvoeren naar duurzaamheid en financiën
  • mogelijk: benchmarkonderzoek en/of verzoekonderzoek uitvoeren
  • beleidsvisie opstellen Rekenkamer 2022-2027
  • onderzoeksonderwerpen ophalen bij raadsleden
  • onderzoeksprogramma 2023 opstellen

Lees het volledige onderzoeksprogramma hier.

Wil jij een bijdrage leveren aan het verbeteren van het lokaal bestuur in de gemeenten Amsterdam en Zaanstad? Dan is deze functie wellicht iets voor jou!

In het kort
Als (senior) onderzoeker geef je leiding aan een klein team bij het uitvoeren van onderzoeksprojecten. Je werkt zelf in samenspraak met het team onderzoeksvragen uit en stelt een plan van aanpak op. Binnen het onderzoek werk je mee aan de uitvoering van onderzoeksactiviteiten en het schrijven van de rapporten. Als senior bewaak je daarnaast de kwaliteit van het door het team geleverde werk. Voor de ambtelijke organisatie en de partners waarmee de gemeente samenwerkt, vorm je het aanspreekpunt binnen het onderzoek. Daarnaast houd je gemeentelijke ontwikkelingen bij en draag je onderwerpen aan voor het onderzoeksprogramma. Verder denk je mee over en werk je mee aan bedrijfsvoeringsvraagstukken en organisatieontwikkeling. Een veelzijdige baan, dus!

De sluitingsdatum voor de vacature is 22 mei.

Meer weten? Bekijk de vacature op deze pagina.

Léonie

In het voorjaar van 2021 heeft de gemeenteraad gevraagd om informatieve notities waarin politieke keuzes en dilemma’s worden uitgewerkt. Eind maart 2022 heeft de gemeenteraad deze notities ontvangen, waaronder een uitgebreide notitie over de gemeentelijke financiën: de Nota Begrotingsruimte 2022 – 2026. In deze nota wordt een beeld geschetst van de staat van de gemeentelijke financiën en worden diverse lastige vraagstukken aan de gemeenteraad voorgelegd.

Wij geven bij deze notitie vijf aandachtspunten mee aan de raad. Deze aandachtspunten gaan in op (1) het vraagstuk van de hoogte van de gemeentelijke schuld, (2) het effect van het (niet) wegwerken van achterstallig onderhoud, (3) de wenselijke hoogte van de Algemene reserve, (4) een afwegingskader voor het inzetten van de gemeentelijke reserves en (5) de visie op de financiële positie. Bij elk van deze punten adviseren wij de gemeenteraad om zich nader te laten informeren door het college.

Onze brief is hier te lezen

Op 1 april 2022 publiceerden we ons onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Zaanstad.

Vanaf 1 mei treedt de Wet open overheid (Woo) in werking. Deze vervangt de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De gemeente Zaanstad moet daarmee sneller beslissen op informatieverzoeken (‘Woo-verzoeken’) en meer informatie uit eigen beweging openbaar maken dan ze nu doet. We hebben het college van B en W hierbij vier adviezen gegeven.

Het college laat weten dat ze bij het implementeren van de Woo, beleid over openbaarheid gaat opstellen (advies 1), de informatievoorziening op de website gaat verbeteren (advies 2) en opener zal zijn over de informatieverzoeken (advies 3). Ook gaat het college in gesprek met de gemeenteraad over onderwerpen die opvielen in ons onderzoek (advies 4). Mogelijke onderwerpen zijn de afhandeltermijnen van de verzoeken, het hoge percentage Wob-verzoeken dat geheel of gedeeltelijk is geweigerd en het aantal bezwaren dat daartegen wordt gemaakt.

Meer weten? Lees het onderzoek op de projectpagina.

We hebben de evaluatie van onze Beleidsvisie 2016-2022 gepubliceerd. Hierin staat hoe we onze beleidsvisie van de afgelopen periode hebben uitgevoerd.

Uit de evaluatie blijkt dat we een paar grote stappen hebben gemaakt. Eén daarvan is de ontwikkeling van onze website. Door onze nieuwe website zijn onze rapporten toegankelijker. Ook hebben we burgers meer betrokken bij onze onderzoeken. Burgers konden met ons meedenken via het burgerpanel en het Zaanpanel. In de evaluatie staat verder dat we het in onze onderzoeken vaak hebben over het thema ‘(publiek) verantwoorden’. Ook staat in het document dat we afgelopen beleidsperiode zijn begonnen met een nieuwe werkwijze om de opvolging van aanbevelingen te onderzoeken en hoe die werkwijze eruitziet.

Natuurlijk zijn er ook lessen te trekken. Bijvoorbeeld dat niet alleen onze aanbevelingen het effect van onze onderzoeken bepalen, maar dat ook de agendering van de onderwerpen en de wijze van uitvoering van onderzoek invloed hebben op het effect. Een andere les is dat we vaker bij de raadsleden zouden kunnen nagaan of onze onderzoeken bijdragen aan het verbeteren van het raadswerk. Tot slot zouden we meer aandacht kunnen besteden aan het meetbaar maken van hoe burgers het beleid van de gemeente ervaren en ons werk waarderen.

Benieuwd naar de hele evaluatie en de lessen die we hieruit kunnen leren? Lees het document hier.

Vandaag is Annelies Daalder begonnen met haar nieuwe functie als directeur Rekenkamer Metropool Amsterdam. Hiermee neemt zij het stokje over van Jan de Ridder.

Annelies was eerder hoofd van de afdeling Extern Wetenschappelijke Betrekkingen en plaatsvervangend directeur van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC). Daar was ze verantwoordelijk voor een team wetenschappelijk medewerkers en voor de vormgeving, uitbesteding en begeleiding van een groot aantal onderzoeken en hield zij zich onder meer bezig met de onderzoeksprogrammering.

Het bureau van de rekenkamer wenst Annelies veel plezier en succes toe in haar nieuwe functie.

Op 1 maart stop ik na bijna 12 jaar als directeur/bestuurder. Het was en is boeiend om zo intensief betrokken te zijn bij het lokaal bestuur. Maar na 12 jaar is het tijd voor een ander. Dat geeft weer energie aan het team. En ook aan mijzelf. Het is prettig om nu ruimte te krijgen om op verschillende manieren actief te zijn. Daarbij passen de komende jaren zeker nog projecten in het lokaal bestuur, bijvoorbeeld gericht op het goed monitoren van de uitvoering zodat gemeenten zich beter kunnen verantwoorden. Dat laatste heeft een waarde op zich, maar is ook belangrijk om de grip op en de kwaliteit van de uitvoering te verbeteren. Dat is een centraal thema in het boek De transparante overheid dat ik ter afsluiting van 12 jaar rekenkamer heb geschreven.

Tot slot dank aan de gemeenteraden die mij de gelegenheid hebben gegeven zolang dit werk te mogen doen en mijn team die mij daarbij steeds met veel inzet en betrokkenheid heeft bijgestaan. Ik wens Annelies Daalder, mijn opvolgster, veel succes. Ik heb er alle vertrouwen in dat onder haar leiding er weer een mooi nieuw hoofdstuk zal worden toegevoegd aan de geschiedenis van de RMA.

In het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam hebben wij onderzocht in hoeverre het college van Amsterdam doeltreffend en rechtmatig handelt bij het actief en passief openbaar maken van overheidsinformatie. Daarbij hebben we beleid en procedures onderzocht en vastgesteld of er wordt geleerd van Wob-besluiten, bezwaren en klachten en de openbaarheidspraktijk van Londen, Miami en Stockholm. Ook hebben wij de praktijk van het openbaar maken van overheidsinformatie in kaart gebracht. We onderzochten 200 Wob-dossiers en ruim 200 Wob-verzoekers en ruim 1.000 ambtenaren deelden hun ervaringen bij het afhandelen van Wob-verzoeken.

Uit ons onderzoek blijkt dat het Amsterdamse college meer informatie openbaar wil maken. Hiervoor heeft het beleid vastgesteld, veranderingen in de organisatie doorgevoerd en een centrale werkinstructie voor het afhandelen van Wob-verzoeken opgesteld. We concluderen dat het college nog onvoldoende doeltreffend en rechtmatig handelt bij het openbaar maken van overheidsinformatie. Zo heeft het college 7 van de 13 beleidsambities (deels) gerealiseerd en nam het 58% van de Wob-besluiten te laat. Daarnaast heeft het college minder informatie uit eigen beweging openbaar gemaakt, dan het had voorgenomen.

Meer weten? Lees meer op de projectpagina van het onderzoek.

Benieuwd wat er achter de schermen gebeurde van ons symposium Waardevol bestuur? Bekijk dan de aftermovie! Een leuke, korte film waarin we terugblikken ons eerste digitale symposium.

Benieuwd naar het hele symposium? Kijk deze gedeeltelijk terug op deze pagina (klik).

Ons symposium Waardevol bestuur kan nu gedeeltelijk worden teruggekeken. Het symposium vond plaats op 28 januari in het Felix Meritis en was vanwege de coronamaatregelen volledig digitaal. Het was voor ons de eerste keer dat we een volledig digitaal symposium organiseerden. We vonden het erg leuk en ontvingen positieve reacties.

Het symposium gemist? Het kan nu gedeeltelijk worden teruggekeken.

Ga voor meer informatie over het symposium en voor de opnamen naar deze pagina (klik).

Op 30 mei 2018 is het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid door de gemeenteraad van Amsterdam vastgesteld. Het coalitieakkoord bevat de prioriteiten voor de huidige collegeperiode. In het coalitieakkoord zijn meer dan 300 ambities geformuleerd rond 45 thema’s. Voor de uitvoering van deze ambities heeft de gemeenteraad ruim € 700 miljoen beschikbaar gesteld. Wij onderzochten in hoeverre de uitvoering van de ambities uit het coalitieakkoord navolgbaar was en gingen bij 114 ambities verdeeld over 9 thema’s na welke concrete stappen er zijn gezet.

We constateren dat een integraal overzicht ontbreekt van wat er van de ambities uit het coalitieakkoord terecht is gekomen. Daarmee is de uitvoering van ambities niet goed navolgbaar. Het ontbreken van een integraal overzicht betekent niet dat er met het coalitieakkoord in de uitvoering weinig is gedaan. Ons onderzoek laat echter een wisselend beeld zien over de manier waarop uitvoering is gegeven aan de onderzochte ambities. Of dat erg is, is vooral een politiek oordeel. Maar om zich een oordeel te kunnen vormen is overzicht voor de gemeenteraad wel essentieel en dat ontbreekt nu.

We doen zeven aanbevelingen waarvan één gericht aan de gemeenteraad zelf om meer grip te krijgen op de uitvoering van het coalitieakkoord. De overige zes aanbevelingen zijn gericht op wat het college moet doen: zorgdragen voor een ordentelijke uitvoering van het coalitieakkoord en het verstrekken van heldere informatie daarover aan gemeenteraad en Amsterdammers. In het bijzonder wijzen we op het democratisch tekort dat ontstaat als deze verantwoording tekortschiet.

Lees hier ons bestuurlijk rapport.

In de tussenrapportage van het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam rapporteren wij onze bevindingen over het beleid van het college om informatie openbaar te maken, welke procedures er zijn en hoe er wordt geleerd van Wob-besluiten, bezwaren en klachten. En wat de kwaliteit is van de informatievoorziening. Tot slot rapporteren wij wat Amsterdam kan leren van de openbaarheidspraktijk van Londen, Miami en Stockholm. Dit laatste is uitgebreid onderzocht door de Universiteit van Leiden.

We hebben deze tussenpublicatie (bestaande uit het onderzoeksrapport deel 1 en het bestuurlijk tussenrapport) openbaar gemaakt tijdens ons symposium op 28 januari. Op 18 februari publiceren we de eindrapportage.

Meer weten? Lees meer op de projectpagina van het onderzoek.

Op 28 januari 2022 organiseren we het symposium Waardevol bestuur. Anders dan we van plan waren, vindt dit symposium volledig digitaal plaats. Hierbij worden we geholpen door de Eventfabriek en we gaan er samen een mooi symposium van maken. Alle onderdelen van het symposium worden gestreamd. En er zullen volop mogelijkheden zijn tot digitale interactie.

Het programma is aangepast naar deze digitale variant. Zo zijn de programmadelen ingekort en hebben we definitief besloten het afscheid van onze directeur Jan de Ridder te verplaatsen.

Ga voor meer informatie over het programma en de aanmeldlink naar de webpagina over het symposium.

We hebben nog geen nieuw onderzoeksprogramma opgesteld voor de gemeenten Amsterdam en Zaanstad. Dat heeft te maken met de komst van de nieuwe directeur per 1 maart 2022. We houden ons tot die tijd bezig met nog lopende projecten die moeten worden afgerond.

Ga voor een overzicht van alle projecten naar deze pagina.

Bekijk oudere onderzoeksprogramma’s op deze pagina.

2021

We onderzoeken wat er inmiddels is bereikt van de ambities uit het Amsterdamse Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Dat doen we om te beoordelen in hoeverre het vaststellen van een coalitieakkoord bijdraagt aan grip van de gemeenteraad op de gemeentelijke prioriteiten. Dit onderzoek bestaat uit tien kleinere onderzoeken.

Deze kleinere onderzoeken zijn de bouwstenen voor ons overkoepelend eindrapport dat we verwachten op 28 januari 2022 openbaar te maken. Meer informatie over het onderzoek naar het coalitieakkoord staat op deze pagina.

Vandaag hebben we de laatste ‘bouwsteen’ gepubliceerd in de vorm van het deelonderzoek naar de uitvoering van ambities voor het thema’s schuldhulpverlening en armoede. Kijk voor alle (gepubliceerde) deelonderzoeken op deze pagina.

Bekijk ook de projectpagina van het onderzoek Ambities Coalitieakkoord 2018-2022.

We onderzoeken wat er inmiddels is bereikt van de ambities uit het Amsterdamse Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Dat doen we om te beoordelen in hoeverre het vaststellen van een coalitieakkoord bijdraagt aan grip van de gemeenteraad op de gemeentelijke prioriteiten. Dit onderzoek bestaat uit tien kleinere onderzoeken.

Deze kleinere onderzoeken zijn de bouwstenen voor ons overkoepelend eindrapport dat we verwachten op 28 januari 2022 openbaar te maken. Meer informatie over het onderzoek naar het coalitieakkoord staat op deze pagina.

Vandaag hebben we de volgende ‘bouwstenen’ gepubliceerd in de vorm van deelonderzoeken naar de uitvoering van ambities voor de thema’s betaalbaar wonen voor lage en middeninkomens, en zorg, Wmo en jeugdhulp. Kijk voor alle (gepubliceerde) deelonderzoeken op deze pagina.

Bekijk ook de projectpagina van het onderzoek Ambities Coalitieakkoord 2018-2022.

We onderzoeken wat er inmiddels is bereikt van de ambities uit het Amsterdamse Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Dat doen we om te beoordelen in hoeverre het vaststellen van een coalitieakkoord bijdraagt aan grip van de gemeenteraad op de gemeentelijke prioriteiten. Dit onderzoek bestaat uit tien kleinere onderzoeken.

Deze kleinere onderzoeken zijn de bouwstenen voor ons overkoepelend eindrapport dat we verwachten op 28 januari 2022 openbaar te maken. Meer informatie over het onderzoek naar het coalitieakkoord staat op deze pagina.

Vandaag hebben we de volgende ‘bouwstenen’ gepubliceerd in de vorm van deelonderzoeken naar de uitvoering van ambities voor de thema’s voorschool, primair en secundair onderwijs, en werk en inkomen. Kijk voor alle (gepubliceerde) deelonderzoeken op deze pagina.

Bekijk ook de projectpagina van het onderzoek Ambities Coalitieakkoord 2018-2022.

Wij zijn op zoek naar een flexibele onderzoeker op niveau. Als onderzoeker draag je bij aan de verbetering van de kwaliteit van onderzoek en stuur je zelfstandig klein eigen onderzoek aan. Verder werk je mee aan (complex) onderzoek op allerlei terreinen van de lokale overheid. Dat doe je in een onderzoeksteam, bestaande uit ongeveer drie of vier onderzoekers.

Deze vacature is inmiddels gesloten.

We onderzoeken wat er inmiddels is bereikt van de ambities uit het Amsterdamse Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Dat doen we om te beoordelen in hoeverre het vaststellen van een coalitieakkoord bijdraagt aan grip van de gemeenteraad op de gemeentelijke prioriteiten. Dit onderzoek bestaat uit een tiental kleinere onderzoeken.

Deze kleinere onderzoeken zijn de bouwstenen voor ons overkoepelend eindrapport dat we verwachten op 28 januari 2021 openbaar te maken. Meer informatie over het onderzoek naar het coalitieakkoord staat op deze pagina.

Vandaag publiceerden we twee deelonderzoeken. We onderzochten de uitvoering van de ambities voor de thema’s haven, circulaire economie en afval, en klimaat, energietransitie en Amsterdam aardgasvrij.

Bekijk ook de projectpagina van het onderzoek Ambities Coalitieakkoord 2018-2022.

Vandaag publiceren we ons onderzoek naar de toepassing en resultaten van social return on investment (SROI) in Zaanstad. We concluderen dat de gemeente Zaanstad de afgelopen jaren verschillende stappen heeft gezet om de SROI-aanpak te verbeteren, maar er zijn nog knel- en ontwikkelpunten.

Het is bijvoorbeeld onduidelijk of de SROI-aanpak doeltreffend is, omdat concrete beleidsdoelstellingen ontbreken en de registratie onvolledig is. Daarnaast is de informatievoorziening aan de raad over SROI de afgelopen jaren verslechterd. Verder is de in mei 2020 ingevoerde werkwijze nog niet volledig uitgewerkt, vastgelegd en in de praktijk gebracht. Dat geldt met name voor de rol van de contractmanager. Ook hebben we de indruk dat er een disbalans is tussen de werkzaamheden en capaciteit van de SROI-desk.

We doen zes aanbevelingen gericht op een betere sturing op beleids­niveau, het optimaliseren van het uitvoeringsproces en het versterken van de monitoring en verantwoording.

Ga voor meer informatie over dit onderzoek naar de projectpagina.

We onderzoeken wat er inmiddels is bereikt van de ambities uit het Amsterdamse Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Dat doen we om te beoordelen in hoeverre het vaststellen van een coalitieakkoord bijdraagt aan grip van de gemeenteraad op de gemeentelijke prioriteiten. Dit onderzoek bestaat uit een tiental kleinere onderzoeken.

Deze kleinere onderzoeken zijn de bouwstenen voor ons overkoepelend eindrapport dat we verwachten op 28 januari 2022 openbaar te maken. Meer informatie over het onderzoek naar het coalitieakkoord staat op deze pagina.

Vandaag hebben we de derde ‘bouwsteen’ gepubliceerd in de vorm van het deelonderzoek naar de uitvoering van ambities voor het thema Openbare ruimte, mobiliteit en water. Zie deze pagina voor alle (gepubliceerde) deelonderzoeken.

Bekijk ook de projectpagina van het onderzoek Ambities Coalitieakkoord 2018-2022